اگزما یا درماتیت آتوپیک، یک بیماری پوستی مزمن است که با علائمی مانند خارش، قرمزی، خشکی و گاهی عفونت‌های پوستی همراه است. این بیماری، که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان تحت تأثیر قرار می‌دهد، اغلب نیازمند درمان‌های دارویی مانند استروئیدهای موضعی است که ممکن است عوارض جانبی ایجاد کنند. در سال‌های اخیر، درمان‌های طبیعی به دلیل ایمنی و اثربخشی نسبی، توجه زیادی را جلب کرده‌اند. عسل، به عنوان یک ماده طبیعی با خواص ضدباکتریایی، ضدالتهابی و مرطوب‌کننده، به عنوان یک گزینه درمانی برای اگزما مورد بررسی قرار گرفته است. این مقاله به بررسی نقش عسل در مدیریت اگزما، شواهد علمی و روش‌های کاربردی آن می‌پردازد.
تاریخچه و خواص عسل برای پوست
عسل از گذشته‌های دور به عنوان یک درمان سنتی برای بیماری‌های پوستی استفاده می‌شده است. فواید عسل برای پوست شامل توانایی آن در کاهش التهاب، مبارزه با باکتری‌ها و مرطوب‌سازی پوست است. ترکیبات فعال عسل، مانند پلی‌فنول‌ها و آنزیم‌ها، به کاهش التهاب کمک می‌کنند، در حالی که خاصیت هومکتانت آن رطوبت را به پوست جذب می‌کند. این ویژگی‌ها به ویژه برای پوست خشک و آسیب‌دیده ناشی از اگزما مفید هستند. مطالعات نشان داده‌اند که عسل مانوکا، که از گیاه مانوکا در نیوزیلند به دست می‌آید، به دلیل سطح بالای متیل‌گلیوکسال (MGO) اثرات ضدباکتریایی قوی‌تری دارد و می‌تواند با باکتری‌هایی مانند استافیلوکوکوس اورئوس، که در تشدید اگزما نقش دارد، مبارزه کند.
شواهد علمی درباره عسل و اگزما
تحقیقات متعددی اثربخشی عسل در درمان اگزما را بررسی کرده‌اند. در یک مطالعه بالینی، عسل مانوکا به مدت یک هفته روی ضایعات اگزمایی بیماران اعمال شد. نتایج نشان داد که شدت علائم، از جمله خارش و قرمزی، به طور معنی‌داری کاهش یافت (کاهش میانگین 2.1 در شاخص شدت علائم، p<0.001).
این اثر به دلیل توانایی عسل در مهار آزادسازی مواد التهابی مانند CCL26 و کاهش فعالیت سلول‌های ماست بود. همچنین، عسل مانوکا می‌تواند از تولید برخی سموم باکتریایی جلوگیری کند، هرچند این اثر همیشه به بهبود کامل منجر نمی‌شود.
در مطالعه دیگری، ترکیبی از عسل، موم زنبور عسل و روغن زیتون به نسبت مساوی روی بیماران مبتلا به اگزما آزمایش شد. این ترکیب نه تنها علائم را بهبود بخشید، بلکه به بیماران اجازه داد مصرف داروهای استروئیدی را کاهش دهند، بدون بازگشت علائم.
با این حال، یک کارآزمایی کوچک‌تر با عسل کانوکا نشان داد که این نوع عسل در مقایسه با کرم‌های مرطوب‌کننده معمولی برتری قابل توجهی ندارد، که نیاز به تحقیقات گسترده‌تر را نشان می‌دهد.
روش‌های استفاده از عسل برای اگزما
استفاده از عسل برای اگزما ساده و قابل دسترس است. توصیه می‌شود از عسل پزشکی‌گرید، مانند عسل مانوکا با MGO بالا، استفاده شود، زیرا این نوع عسل استریل بوده و خطر آلودگی باکتریایی ندارد. برای استفاده موضعی:
- مقدار کمی عسل را روی ناحیه آسیب‌دیده بمالید.
- اجازه دهید 20-30 دقیقه بماند.
- با آب ولرم بشویید.
- این فرآیند را 1-2 بار در روز تکرار کنید.
قبل از استفاده گسترده، تست حساسیت روی ناحیه کوچکی از پوست (مانند داخل مچ دست) ضروری است. اگر پس از 24 ساعت علائمی مانند قرمزی یا خارش ظاهر نشد، می‌توانید ادامه دهید.
ترکیبات عسل با مواد دیگر
برای افزایش اثربخشی، می‌توان عسل را با مواد طبیعی دیگر ترکیب کرد:
- عسل و زردچوبه: زردچوبه به دلیل کورکومین، یک ماده ضدالتهابی قوی، می‌تواند در کنار عسل به کاهش التهاب اگزما کمک کند. این ترکیب به عنوان یک ماسک پوستی می‌تواند اثرات تسکین‌دهنده‌ای داشته باشد، هرچند شواهد علمی مستقیم محدود است.
- ماسک عسل و گرده گل: گرده گل حاوی آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد مغذی است که می‌تواند به تقویت پوست کمک کند. این ماسک می‌تواند به بهبود بافت پوست و کاهش التهاب کمک کند، اما باید با احتیاط استفاده شود تا از واکنش‌های حساسیتی جلوگیری شود.
این ترکیبات می‌توانند به مقالات مرتبط با درمان‌های طبیعی یا محصولات زنبور عسل لینک شوند تا اطلاعات تکمیلی ارائه دهند.
محدودیت‌ها و احتیاط‌ها
اگرچه عسل فواید زیادی دارد، محدودیت‌هایی نیز وجود دارد. مطالعات موجود اغلب در مقیاس کوچک انجام شده‌اند و نیاز به کارآزمایی‌های بزرگ‌تر و کنترل‌شده‌تر دارند. عسل خام ممکن است حاوی اسپورهای باکتریایی باشد که برای کودکان زیر یک سال خطرناک است و نباید استفاده شود.
همچنین، خطر واکنش‌های آلرژیک، اگرچه نادر، وجود دارد و گزارش‌هایی از آنافیلاکسی ثبت شده است.
نقش عسل در رژیم مراقبت از پوست
عسل به تنهایی نمی‌تواند اگزما را درمان کند، اما می‌تواند به عنوان بخشی از یک رژیم مراقبتی مؤثر باشد. ترکیب آن با مرطوب‌کننده‌های روزانه، اجتناب از محرک‌ها (مانند مواد شوینده قوی) و استفاده از حمام‌های کوتاه با آب ولرم می‌تواند نتایج بهتری به همراه داشته باشد. مشورت با پزشک متخصص پوست قبل از شروع درمان، به ویژه برای اگزمای شدید، ضروری است.
نتیجه‌گیری
عسل به عنوان یک درمان طبیعی برای اگزما، با خواص ضدباکتریایی، ضدالتهابی و مرطوب‌کننده، می‌تواند به تسکین علائم کمک کند. شواهد علمی، به ویژه در مورد عسل مانوکا، اثربخشی آن را تأیید می‌کنند، اما نیاز به تحقیقات بیشتری وجود دارد. با استفاده صحیح و احتیاط، عسل می‌تواند گزینه‌ای ایمن و مکمل برای مدیریت اگزما باشد.
سوالات پرتکرار درباره درمان اگزما با عسل
- آیا عسل می‌تواند اگزما را به طور کامل درمان کند؟
خیر، عسل نمی‌تواند اگزما را به طور کامل درمان کند، اما می‌تواند علائم مانند خارش و التهاب را کاهش دهد و به مدیریت بیماری کمک کند. - کدام نوع عسل برای اگزما مناسب‌تر است؟
عسل مانوکا با MGO بالا به دلیل خواص ضدباکتریایی قوی‌تر توصیه می‌شود.
- چگونه عسل را برای اگزما استفاده کنیم؟
عسل را به صورت موضعی روی پوست بمالید، 20-30 دقیقه صبر کنید و سپس بشویید. تست حساسیت قبل از استفاده ضروری است.
- آیا عسل برای پوست کودکان مبتلا به اگزما ایمن است؟
برای کودکان بالای یک سال، عسل پزشکی‌گرید ایمن است، اما باید با نظر پزشک استفاده شود.
- عوارض احتمالی استفاده از عسل چیست؟
عوارض شامل واکنش‌های آلرژیک نادر یا تحریک پوستی است. عسل خام برای کودکان زیر یک سال ممنوع است.
منابع
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5418133/
- https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC5661189/
- https://www.medicalnewstoday.com/articles/honey-eczema
- https://www.healthcentral.com/condition/eczema/honey-for-eczema
- https://www.frontiersin.org/journals/pharmacology/articles/10.3389/fphar.2020.599080/full
.png)
دیدگاه ها