عسل، این خوراکی شیرین و لذیذ که از دیرباز در دسترس بشر بوده، علاوه بر طعم خوشایند خود، خواص زیادی دارد که میتواند به سلامتی افراد کمک کند. اما آیا بیماران دیابتی نیز میتوانند از عسل استفاده کنند؟ در این مقاله به بررسی اثرات مثبت و منفی مصرف عسل برای بیماران دیابتی خواهیم پرداخت. پس تا پایان با ما همراه باشید.
نگاهی دقیق به عسل، این فرآورده طبیعی
فرآیند تولید عسل از جمعآوری شهد گل توسط زنبورها آغاز میشود. زنبورها این شهد را به قند ساده تبدیل کرده و در کندو ذخیره میکنند. در این مرحله، کندو باعث تبخیر آب موجود در شهد میشود و در نهایت مایع غلیظ و شیرینی به نام عسل بهدست میآید. عسل عمدتاً از کربوهیدراتها تشکیل شده که بیشتر آن به شکل گلوکز و فروکتوز است. این ماده طبیعی علاوه بر قند، حاوی ویتامینها، مواد معدنی و آنتیاکسیدانهایی است که فواید زیادی برای بدن دارد.
انواع عسل
عسل و تنظیم فشار خون، بر اساس نوع گلهایی که زنبورها از آنها شهد جمعآوری میکنند، به انواع مختلفی تقسیم میشود. اما به طور کلی میتوان آن را به دو دسته اصلی تقسیم کرد:
- عسل خام: این نوع عسل که معمولاً به آن عسل فیلترنشده نیز گفته میشود، به طور مستقیم از کندو استخراج شده و تنها ناخالصیهای آن حذف میشود.
- عسل فرآوریشده: این عسل تحت فرایند فیلتراسیون قرار میگیرد و به منظور افزایش ماندگاری، در دمای بالا پاستوریزه میشود. این کار برای از بین بردن مخمرهای موجود در عسل انجام میشود.
نکته جالب این است که عسل فرآوریشده به دلیل مراحل فیلتراسیون و پاستوریزاسیون، بافت نرمتری دارد. اما این فرآیندها موجب از دست رفتن برخی از مواد مغذی و آنتیاکسیدانهای موجود در عسل خام میشود.
ارزش غذایی عسل
یک قاشق چایخوری عسل (معادل حدود 15 میلیلیتر) شامل ترکیبات زیر است:
- 64 کالری
- 17 گرم قند
- 17 گرم کربوهیدرات
- 06 گرم پروتئین
- 04 گرم فیبر
عسل همچنین دارای مقدار کمی از ویتامینها و مواد معدنی مانند پتاسیم، کلسیم، زینک و آنتیاکسیدانها میباشد. برای خرید عسل خام بدون موم می توانید به سایت قره چمن مراجعه کنید.
آیا عسل قند خون را بالا می برد؟
ابتدا باید گفت که بیماران دیابتی به دلیل مشکلاتی که در تنظیم سطح قند خون خود دارند، نیازمند رعایت یک رژیم غذایی خاص هستند. در این شرایط، مصرف مواد شیرین و قند باید محدود شود. با این حال، تحقیقات نشان میدهد که عسل میتواند به عنوان یک جایگزین مناسب برای شکر و قند معمولی در نظر گرفته شود. در افراد مبتلا به دیابت، یا بدن قادر به تولید انسولین کافی نیست (در دیابت نوع یک) یا بدن نمیتواند بهطور مؤثر از انسولین موجود استفاده کند (در دیابت نوع دو). در این شرایط، سطح قند خون بالا میرود. دیابت میتواند به مرور زمان به مشکلات جدی مانند بیماریهای قلبی، کاهش بینایی و آسیبهای کلیوی منجر شود.
زمانی که میگوییم عسل میتواند جایگزین مناسبی برای شکر باشد، منظور این است که در مقایسه با شکر و قند، عسل که یک شیرینکننده طبیعی است، آسیب کمتری به بدن وارد میکند؛ البته در صورتی که به مقدار معقول و متعادل مصرف شود. شاخص گلایسمیک عسل از شکر پایینتر است، به این معنی که سطح قند خون را کندتر افزایش میدهد. اما باید توجه داشت که عسل همچنان یک قند طبیعی است و در نهایت باعث افزایش قند خون میشود. بنابراین، در حالی که عسل بهتر از شکر سفید است، باید مصرف آن محدود و کنترلشده باشد.
علاوه بر این، برخی از انواع عسلهای موجود در بازار ممکن است حاوی شکر باشند که برای بیماران دیابتی توصیه نمیشود. همچنین، به دلیل شیرینی بیشتر عسل نسبت به شکر، مصرف مقدار کمتری از آن برای دستیابی به همان میزان شیرینی کافی است. به طور کلی، علیرغم مزایای متعدد عسل، بیماران دیابتی باید مصرف آن را با احتیاط انجام دهند و همانند شکر، بهطور محدود و متعادل استفاده کنند.
بیماران دیابتی چگونه عسل را در برنامه غذایی خود استفاده کنند؟
همانطور که اشاره شد، عسل طعمی شیرینتر از شکر دارد. بنابراین، زمانی که عسل را به جای شکر استفاده میکنید، به مقدار کمتری از آن نیاز خواهید داشت. همچنین، افرادی که مبتلا به دیابت هستند باید از عسلهای طبیعی و خالص، ارگانیک و خام استفاده کنند. این نوع عسلها معمولاً فاقد شکر اضافه هستند، در حالی که بسیاری از عسلهای موجود در فروشگاهها ممکن است حاوی شکر یا شربت باشند.
مزایای استفاده از عسل به جای شکر
تحقیقات زیادی در زمینه اثرات انواع مختلف عسل بر سلامت انجام شده است که نتایج برخی از آنها به شرح زیر است:
مصرف عسل میتواند به افزایش سطح انسولین کمک کرده و در کنترل قند خون موثر باشد. همچنین، آنتیاکسیدانهای موجود در عسل میتوانند به کاهش عوارض مرتبط با دیابت کمک کنند. بررسیهای انجام شده توسط محققان دانشگاه تورنتو نشان داده است که مصرف عسل میتواند به کاهش قند خون، کاهش سطح کلسترول، کاهش کلسترول بد و کاهش تریگلیسیرید در بیماران دیابتی کمک کند. عسل دارای پریبیوتیکهایی است که به تغذیه باکتریهای مفید روده کمک میکند. این باکتریها برای فرآیند هضم و سلامت کلی بدن ضروری هستند. عسل ممکن است در بهبود اسهال مزمن موثر باشد و در درمان عفونت هلیکوباکتر پیلوری، یکی از دلایل شایع زخم معده، نقش داشته باشد.
لیست عسلهای مناسب برای افراد دیابتی
- عسل گون (دارای ساکارز کم)
- عسل آویشن (ساکارز کم و نسبت بالای فروکتوز به گلوکز)
- عسل کنار (نسبت بالای فروکتوز به گلوکز)
- عسل اقاقیا (با اینکه معمولاً ساکارز بالایی دارد، اما به دلیل نسبت بالای فروکتوز به گلوکز، شاخص گلیسمی پایینتری دارد)
- عسل گندم سیاه (نسبت بالای فروکتوز به گلوکز)
چند تذکر مهم هنگام مصرف عسل توسط دیابتی ها
- هنگامی که گفته میشود افراد دیابتی میتوانند عسل مصرف کنند، منظور عسل طبیعی و خام است. بسیاری از عسلهای موجود در بازار نه تنها برای دیابتیها مفید نیستند، بلکه به دلیل وجود شیرینکنندههای مختلف در ترکیب آنها، میتوانند خطرناک باشند.
- افرادی که سطح قند خونشان بالا است و نیاز دارند که قند خون خود را کاهش دهند، نباید تا زمانی که به سطح نرمال قند خون نرسیدهاند، از عسل استفاده کنند.
- همانطور که در این مقاله اشاره شد، عسل میتواند به عنوان جایگزینی مناسب برای قند و شکر در رژیم غذایی افراد دیابتی در نظر گرفته شود، اما مصرف بیش از حد آن میتواند برای دیابتیها و حتی افراد سالم خطرساز باشد. بنابراین، اگر خود یا یکی از اعضای خانوادهتان با دیابت مواجه هستید، قبل از گنجاندن عسل در رژیم غذایی خود، حتماً با پزشک مشورت کنید.
سخن پایانی
عسل به عنوان یک قند طبیعی، فواید بسیاری برای سلامتی دارد که در مورد آن صحبتهای زیادی شده است. با این حال، باید توجه داشت که این ماده میتواند سطح قند خون را افزایش دهد، بنابراین افراد مبتلا به دیابت باید در مصرف آن دقت کنند. اگر دیابت دارید، باید بدانید که اگرچه عسل نسبت به قند و شکر معمولی گزینه سالمتری است و عوارض کمتری دارد، ولی پیش از افزودن آن به رژیم غذایی خود، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا از بروز مشکلات مرتبط با دیابت جلوگیری کنید.
دیدگاه ها