انواع عسل و خواص درمانی آن

آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چرا عسل‌های مختلف طعم‌ها و رنگ‌های متفاوتی دارند؟ این تفاوت‌ها ناشی از نوع گل‌هایی است که زنبورها از آن‌ها شهد جمع‌آوری می‌کنند. هر گل، یک نوع عسل با ویژگی‌های منحصربه‌فرد ایجاد می‌کند. ایران با تنوع گیاهی و اقلیم‌های متنوع، شرایط ایده‌آلی برای تولید انواع مختلف عسل دارد د زنبورداری در ایران بسیار رایج است. این عسل‌ها از نظر ظاهر، طعم و خواص درمانی با هم تفاوت دارند. علاوه بر عسل طبیعی، در بازار انواع دیگری مانند عسل تغذیه‌ای، عسل تقلبی و عسلک نیز وجود دارند. آشنایی با این انواع به شما کمک می‌کند تا انتخاب و خرید عسل طبیعی راحت‌تر شود. پس تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

انواع تقسیم بندی عسل

1. انواع عسل براساس نوع گل

عسل‌های طبیعی بر اساس نوع گلی که زنبور عسل از آن شهد جمع‌آوری می‌کند به دو دسته عسل تک‌گل و عسل چندگل تقسیم می‌شوند:

1. عسل تک‌گل:عسل تک گل به عسلی اطلاق می‌شود که شهد آن از یک گونه گل به‌ دست آمده باشد. زمانی که گیاهی خاص بیش از ۵۰ درصد از پوشش گیاهی یک منطقه را تشکیل می‌دهد، عسل تولید شده از آن گیاه به نام همان گیاه نامگذاری می‌شود. همانند عسل اقاقیا، عسل گشنیز و عسل آویشن
2. عسل چندگل:عسل چند گیاه این است که زنبورها برای تأمین غذا از شکوفه‌ها و گل‌های مختلف منطقه استفاده می‌کنند و تنها یک گل در تولید آن دخیل نیست. این نوع عسل معمولاً در فصل بهار به دست می‌آید. عسل‌های چندگل شامل عسل کوهستان، عسل مرکبات و … است.

2. انواع عسل بر اساس فصل برداشت

به طور کلی، عسل‌ها به دو دسته بهاره و پاییزه تقسیم می‌گردند. عسل بهاره، همانطور که از نامش پیداست، به نوعی از عسل اشاره دارد که در اوایل فصل بهار، تولید می‌شود. عسل بهاره معمولا از شکوفه‌های درختانی مانند بادام، عسل مرکبات، و همچنین عسل اقاقیا تولید شده اند. در مقابل عسل پاییزه، به عسل‌هایی اطلاق می‌شود که از اواسط تابستان تا اوایل پاییز تولید می‌شوند و می توان عسل‌هایی چون گون، آویشن، و کنار را به عنوان نمونه‌هایی از این دسته بندی معرفی کرد. برای دانستن تفاوت دقیق درباره عسل بهاره و عسل پاییزه، پیشنهاد میکنیم این مقاله را مطالعه کنید.

3. انواع عسل بر اساس رنگ

این رنگ‌ها به گیاهانی که زنبورها از آن‌ها تغذیه می‌کنند، بستگی دارد. هر رنگ می‌تواند نشان‌دهنده نوع خاصی از گل یا گیاه باشد که تأثیر مستقیمی بر طعم، عطر، و خواص عسل دارد. در ادامه به برخی از انواع عسل بر اساس رنگ اشاره می‌کنیم:

• عسل زرد (مانند عسل اسپرس)
• عسل کهربایی روشن (مانند عسل گل آفتابگردان)
• عسل بی‌رنگ (مانند عسل اقاقیا) 
• عسل قهوه‌ای یا کهربایی تیره (مانند عسل جنگلی یا عسل بلوط)
• عسل قرمز (مانند عسل آویشن)

بین رنگ و طعم عسل رابطه‌ای وجود دارد؛ عسل‌های روشن و شفاف طعم ملایم‌تر و محتوای آب بیشتری دارند، در حالی که عسل‌های تیره‌تر طعمی قوی‌تر و تندتر و مواد مغذی بیشتری مانند آنتی‌اکسیدان‌ها دارند. همچنین فصل برداشت عسل نیز بر رنگ و طعم آن تاثیر دارد؛ عسل بهاری روشن و شفاف، عسل تابستانی زرد رنگ و عسل پاییزی تیره‌تر و تندتر است. اگر در انتخاب بین این رنگها سردرگم هستید، پیشنهاد میکنیم، مقاله‌ی تفاوت عسل سیاه و عسل زرد، را از دست ندهید.

4. انواع مختلف عسل بر اساس نوع تغذیه

• عسل طبیعی
• عسل تغذیه ای
• عسل تقلبی
• عسلک
• عسل سمی

عسل طبیعی

عسل طبیعی توسط زنبوران عسل، از شهد گل‌ها تولید می‌کنند و سرشار از مواد مغذی است. زنبوران با جمع‌آوری عصاره گل‌ها عسل را می‌سازند و این ماده تنها غذایی است که فاسد نمی‌شود. یک کلنی خوب می‌تواند سالانه حدود ۴۵ کیلوگرم عسل تولید کند و میانگین تولید در ایران ۱۰ کیلوگرم است. عسل طبیعی دارای PH بین ۵ تا ۷ است و می‌تواند نیازهای غذایی را به خوبی تأمین کند.

عسل تغذیه ای چیست؟

در عسل تغذیه ای، زنبوردار به جای شهد گل و گیاهان ، از آب شکر یا دیگر مواد قندی برای تغذیه زنبورها استفاده کرده است. یعنی محلول آب و شکر درون کندو قرار می‌گیرد،تا زنبورها با مصرف این محلول، عسل تولید نمایند. در مقالات قبلی توضیح داده ایم که عسل غیر طبیعی چگونه درست میشود و چه ضررهایی برای سلامتی انسان دارد. عسل تغذیه‌ای معمولاً برای زمان‌هایی مانند زمستان‌، جایگزین شهد گل ها می شود، یا در اوایل بهار برای افزایش جمعیت کلنی تولید می‌شود. با این حال، برخی از زنبورداران تلاش می‌کنند با تغذیه زنبورها از آب و شکر، به طور دائمی حجم تولید عسل را افزایش دهند. اما تشخیص عسل اصل از عسل تغذیه ای از طریق آزمایش‌های خاص انجام می شود.

عسل تقلبی

عسل‌های تقلبی به محصولاتی گفته می‌شود که بدون حضور زنبورهای عسل تولید می‌شوند. این نوع عسل معمولاً از ترکیباتی مانند قند نیشکر و میوه‌های شیرین، از جمله خربزه، هندوانه، کدو تنبل و خرما تهیه می‌شود. عسل‌های تقلبی از طریق غلیظ کردن آبمیوه‌ها به روش‌های صنعتی و مصنوعی تولید می‌گردند و هرچند که به نام عسل شناخته می‌شوند، در واقع فاقد خواص مغذی و درمانی عسل‌های طبیعی هستند.

علاوه بر انواع عسل‌های طبیعی، وجود عسل‌های تقلبی که با استفاده از قند و میوه‌های شیرین تولید می‌شوند، نگرانی‌هایی را به وجود می‌آورد. در حالی که این روش تولید عسل در برخی کشورها رایج است، در ایران کمتر دیده می‌شود. بنابراین، برای مصرف‌کنندگان بسیار مهم است که در تشخیص عسل‌های طبیعی از تقلبی دقت لازم را به خرج دهند.

عسلک چیست؟

جالب است که بدانید زنبور عسل، برای تولید عسل از هر نوع شیرینی که در دسترس دارد بهره می‌برد. وقتی زنبور به جای شهد گل‌ها از شیره‌های تولید شده توسط حشرات دیگر روی درختانی نظیر افرا، بلوط و خارشتر برای تأمین تغذیه خود استفاده می‌کند، این نوع عسل با عنوان عسلک شناخته می‌شود. این ماده دارای ویژگی‌ها و خواص متعددی است و به عنوان یکی از تولیدات ارزشمند زنبور عسل محسوب می‌شود.

عسل سمی

عسل سمی نوعی عسل است که از شهد گیاهانی که خاصیت سمی دارند، به دست می‌آید و می‌تواند برای انسان خطرناک باشد. این عسل معمولاً حاوی ترکیبی به نام گلوکوزید است که می‌تواند علائمی چون سرگیجه، استفراغ و تهوع را ایجاد کند. زنبوران عسل از این گیاهان برای جمع‌آوری شهد استفاده می‌کنند، اما این عسل برای خود زنبورها بی‌خطر بوده و آن‌ها به آسانی می‌توانند آن را مصرف کنند. تحقیقات نشان داده‌اند که مصرف مقدار کمی از این محصول زنبور، می‌تواند منجر به بروز علائمی همچون لرزش، استفراغ و تشنج شود و در برخی موارد، حتی ممکن است به مرگ حیوانات منجر گردد.

انواع عسل طبیعی موجود در ایران

همانطور که بالاتر بیان کردیم، عسل طبیعی و عسلک توسط زنبور عسل تولید می‌شوند، و هیچ نوع ماده مصنوعی و شکری به آنها اضافه نمی‌شود؛ به همین دلیل این نوع عسل‌ها دارای خواص درمانی و مفید برای سلامتی هستند. در ادامه مهمترین انواع عسل تولیدی در ایران و خواص هرکدام را بیان می‌کنیم:

عسل آویشن

عسل آویشن به دلیل رنگ کهربایی و طعم ملایمش محبوبیت زیادی دارد. انواع مختلف آویشن مانند آویشن وحشی و زیره سیاه در رنگ و غلظت این نوع عسل تفاوت ایجاد می کنند. این عسل به عنوان محرک مغز و اعصاب و محصولی مقوی شناخته می شود و در تسکین دردهای قاعدگی، معده درد و گلودرد موثر است. علاوه بر این، به لطف ظرفیت آنتی اکسیدانی قوی، مصرف روزانه آن به پیشگیری از بیماری ها و تقویت سیستم ایمنی کمک می کند.

از خواص عسل آویشن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درمان ناراحتی‌های صفرا
• تقویت رشد کودکان
• آرامش بخش
• ملین
• خواب‌آور
• ضد افسردگی
• مفید برای کم‌خونی

عسل آفتابگردان

عسل آفتابگردان از شهد آفتابگردان زرد به دست می آید و به صورت مایع به رنگ بنفش روشن است، اما به سرعت تبخیر می شود و رنگ آن به زرد کهربایی و سبز تغییر می کند. از آنجایی که این عسل سرشار از اسیدهای آمینه و مواد معدنی است، خواص ضد التهابی، آنتی اکسیدانی و انرژی زا دارد. مصرف آن به حافظه کمک می کند، سرفه را کاهش می دهد، قلب را آرام می کند و شرایط ریه و حنجره را بهبود می بخشد. عسل آفتابگردان برای سرماخوردگی مفید است و سموم را خنثی می کند.

از خواص عسل آفتابگردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• نرم‌کننده گلو
• مفید برای ناراحتی‌های حنجره
• تسکین سرفه
• مفید برای مشکلات ریوی

عسل گون

بیش از ۸۰۰ گونه گون در ایران شناسایی شده است. این گیاه در مناطق کوهستانی و خشک می روید و مقاومت بالایی در برابر بی‌آبی دارد. عسل گون دارای رنگ زرد است و خواص درمانی این گیاه به عسل آن نیز منتقل می شود. از جمله خواص مهم عسل گون می توان به خواص ضد التهابی، مواد کمیاب و وجود آنتی اکسیدان ها و ویتامین ها اشاره کرد که به تقویت بدن و مبارزه با بیماری ها کمک می کند.

از خواص عسل آفتابگردان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقوی برای مغز و اعصاب
• مفید برای کم‌خونی
• تقویت‌کننده معده
• مفید برای اعصاب
• مفید برای درد کلیه و مجاری ادراری

عسل سیاهدانه

عسل سیاه دانه، شیر مادر را زیاد کرده و بیماری های کلیوی را درمان می کند. سردرد و روماتیسم را بهبود می بخشد. همچنین برای حالت تهوع، درد شکم و یبوست مناسب است.

از خواص عسل سیاهدانه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زیادکننده شیر مادران
• تقویت‌کننده حافظه
• قاعده‌آور
• مفید برای ضعف بدن
• رفع مسمومیت‌های خون
• بهبود سنگ کلیه

عسل مرکبات

عسل مرکبات یکی از انواع عسل‌های مفید با خواص درمانی متعدد است. این عسل به تقویت حافظه و افزایش انرژی کمک می‌کند و برای درمان مشکلات معده، تهوع، سرماخوردگی و ورم‌های بدن مؤثر است. همچنین عسل مرکبات خاصیت ضدعفونی‌کننده، تصفیه‌کننده خون و اشتها‌آور دارد. این عسل در بهبود ناراحتی‌های صفرا، نرم کردن سینه، کاهش کلسترول، و پیشگیری از انواع سرطان‌ها مفید بوده و به دلیل دارا بودن ویتامین C و خواص ضدباکتری و ضدقارچ نیز شناخته می‌شود.

از خواص عسل مرکبات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• جبران کمبود ویتامین C
• کاهش ورم در نواحی مختلف بدن
• تصفیه خون
• موثر برای کنترل سکسکه
• از بین برنده کرم‌های روده
• پیشگیری از انواع سرطان‌ها
• اشتهاآور

عسل کنار (سدر)

عسل کنار یا عسل سدر از شهد گل های درخت کنار که عمدتاً در مناطق گرمسیری مانند جنوب ایران می روید به دست می آید. این عسل در ابتدا زرد رنگ است و به تدریج تیره‌تر می شود. طبع آن گرم است و خواص فراوانی از جمله بهبود حافظه، رشد کودکان، از بین بردن کرم روده، کاهش حرارت بدن و تقویت مو دارد. علاوه بر این، به دلیل خواص ضد باکتریایی و آنتی اکسیدانی آن، یکی از پرطرفدارترین انواع عسل در طب سنتی و مدرن به شمار می رود.

از خواص عسل کنار می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقوی و انرژی‌زا
• تقویت حافظه
• رشد کودکان
• کاهش حرارت بدن
• مفید برای ناراحتی‌ها و زخم‌های روده
• تقویت و جلوگیری از ریزش مو

عسل یونجه

عسل یونجه نوعی عسل است که از شهد و گرده گل‌های گیاه مدیکاگو ساتیوا (یونجه) به‌دست می‌آید. این گیاه از خانواده حبوبات است و معمولاً به‌عنوان منبع غذایی با پروتئین بالا برای دام‌ها استفاده می‌شود. عسل یونجه بی‌رنگ یا کهربایی است و به‌سرعت کریستالی می‌شود، به‌طوری‌که توده‌ای سفید رنگ مشابه شیر غلیظ ایجاد می‌کند. از جمله خواص آن می‌توان به ویژگی‌های ضدعفونی‌کننده، آنتی‌باکتریایی و تأثیر مثبت بر تعادل قند خون اشاره کرد. همچنین، عسل یونجه به‌عنوان داروی طبیعی برای مشکلات پوستی، سرفه و گلودرد مفید است و به تشدید فعالیت‌های پروبیوتیکی کمک می‌کند.

از خواص عسل یونجه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حاوی بیشترین مقدار ویتامین A و K
• ملین
• خون‌ساز
• نشاط‌ آور

عسل کلزا

عسل کلزا از شهد گل های زرد کلزا که از خانواده کلم است به دست می آید. این گیاه به دلیل شهد و گرده‌ای که دارد زنبورها را جذب می‌کند و این نوع عسل، عسلی است که به‌ویژه در اروپای شرقی و مرکزی تولید می‌شود و یکی از رایج‌ترین عسل‌های خالص در این قاره است. عسل کلزا دارای رنگ سفید یا زرد، عطر شیرین و طعم ملایم است. این عسل به سرعت به کریستال های بزرگ تبدیل می شود و به سختی در آب حل می شود.

از خواص عسل کلزا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مسکن و آرامبخش
• بهبود زخم معده
• مفید برای بیماران دارای هپاتیت A

عسل شکرتیغال

گیاه قنقال برای زنبور عسل بسیار جذاب است. قنقال گیاهی طبیعی است که در بسیاری از نقاط کشور به ویژه در مناطق کوهستانی و مرکزی ایران مانند مناطق فارس و کنگان می روید و از اواسط اردیبهشت تا اواخر تیرماه بهترین زمان برای برداشت این نوع عسل است. گیاه قنقال در طبیعت فراوان است، دلیل پراکندگی وسیع این گیاه در طبیعت، گل های گرد آن است که به راحتی توسط باد در دامنه کوه جابه جا می شوند. این گل ها مسافت زیادی را طی می کنند و گیاه را به مکان های مختلف می برند.

از خواص عسل شکرتیغال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مفید برای ناراحتی‌های ریه
• بهبود مشکلات کبدی
• درمان یبوست
• مفید برای ناراحتی‌های اعصاب و افسردگی
• پیشگیری از مشکلات روده‌ای

عسل گشنیز

زنبورها بیش از ۵۰ تا ۶۰ درصد از تغذیه خود را از این گیاه (گشنیز) به‌دست می‌آورند. این عسل دارای عطر تند و طعمی خاص است و از گل‌های سفید و صورتی گشنیز به‌دست می‌آید. یک هکتار زمین زراعت گشنیز می‌تواند حدود ۵۰۰ کیلوگرم عسل تولید کند. عسل گشنیز خواص متعددی دارد که از آن جمله می‌توان به اشتهاآوری، مقوی معده، رفع سوءهاضمه، نرم‌کننده سینه، تب‌بر و مفید برای بیماری‌های عفونی اشاره کرد. همچنین به عنوان یک آرام‌بخش و مسکن، به بهبود مشکلاتی مانند سرفه، سرماخوردگی، زکام، تنگی نفس و حتی تقویت حافظه و سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند.

از خواص عسل گشنیز می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقوی معده
• رفع سوء هاضمه
• نرم کننده سینه
• مفید برای زکام و اسپاسم ماهیچه‌ای
• دفع سموم بدن
• مفید برای تب‌های رماتیسمی
• تقویت لثه
• باعث افزایش شیر مادران
• پیشگیری از سرطان

عسل زرشک

عسل زرشک از شهد گل‌های درخت زرشک در ماه‌های اردیبهشت و خرداد برداشت می‌شود و به‌عنوان یکی از عسل‌های بهاره خاص منطقه خراسان شناخته می‌شود. این عسل دارای رنگ زرد طلایی، عطر مطبوع و طعم شیرین است و خواص درمانی متعددی دارد، از جمله تصفیه خون، کاهش فشار خون، درمان مشکلات کبدی و تنظیم قند خون. پیدا کردن آن در فروشگاه‌ها دشوار است و بیشتر در مناطق کشت زرشک موجود است.

از خواص عسل زرشک می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تقویت سیستم ایمنی بدن
• درمان کم‌خونی
• کمک به کنترل قند خون
• درمان مشکلات گوارشی مثل اسهال
• بهبود و جلوگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی

عسل زول

عسل زول یا بوقناق نوعی عسل طبیعی و با ارزش است که زنبورها از شهد گل گیاهی به نام زول تولید می‌کنند. این گیاه در مناطق کوهستانی و سردسیر می‌روید و شهد آن دارای خواص درمانی فراوانی است. عسل زول معمولاً غلظت بالایی دارد و رنگ آن تیره است، که این ویژگی‌ها به همراه شیرینی خاصش، آن را از دیگر انواع عسل متمایز می‌کند. مزه این عسل ممکن است برای برخی افراد خوشایند و برای برخی دیگر نامطلوب باشد، لذا سلیقه شخصی در این مورد تأثیرگذار است. به دلیل خواص درمانی‌اش، عسل زول از دیرباز در طب سنتی برای درمان بیماری‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

از خواص عسل زول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کنترل و کاهش قند خون
• مناسب برای نفخ معده و روده
• نرم کننده روده‌ها و درمان یبوست
• تقویت کننده معده
• کاهش دردهای مفصلی

عسل کلپوره

عسل کلپورا تهیه شده از گیاه معطر کلپورا یکی از عسل های پرطرفدار بازار است. این گیاه دارای گل های سفید رنگی است که در نواحی ساحلی صخره ای می روید و خواص دارویی زیادی دارد. عسل کلپورا رنگ روشن و طعمی شیرین دارد و برای درمان درد معده و زخم دهان استفاده می شود. طبیعت این عسل گرم و گرم و خواص تغذیه‌ای آن، آن را به یک انتخاب محبوب در طب سنتی تبدیل کرده است.

از خواص عسل کلپوره می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درمان سردرد
• رفع کم‌خونی
• خاصیت ضد التهابی
• مفید در درمان جوش و آکنه
• تحریک‌ کننده اشتها

عسل لعل کوهستان

عسل لعل کوهستان از شهد گیاه لعل کوهستان در مناطق گرمسیری جنوب کشور، به ویژه کازرون در استان فارس، حاصل می‌شود. این عسل معطر و خاص در فصل گلدهی گیاه، یعنی اردیبهشت و خرداد، تولید می‌شود و زنبورهای عسل به شدت به آن جذب می‌شوند. عسل لعل کوهستان به دلیل کیفیت بالا و محدودیت رویش گیاه لعل در برخی استان‌ها کمتر شناخته شده است و برداشت آن به صورت خام و در دمای پایین‌تر از ۴۵ درجه سانتی‌گراد انجام می‌شود تا خواص مفید آن حفظ شود.

از خواص عسل لعل کوهستان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ضد قارچ، ضد ویروس و ضد باکتری
• موثر در درمان ناراحتی‌های روده
• تقویت سیستم ایمنی بدن
• ضد عفونی کننده معده و دستگاه گوارش
• موثر برای رفع دل پیچه
• تسکین درد قاعدگی

عسل اکالیپتوس

عسل اکالیپتوس از شهد گل های اکالیپتوس تهیه می شود و علاوه بر طعم بی نظیرش، خواص درمانی بسیاری نیز دارد. این عسل دارای اثرات آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد باکتریایی است و در درمان بیماری هایی مانند سل ریوی، آنفولانزا و عفونت های مجاری ادراری مفید است. عسل اکالیپتوس در ایران عمدتاً در شهرهای فسا و جهرم از اوایل اردیبهشت تا اواسط خرداد برداشت می شود.

از خواص عسل لعل کوهستان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• درمان عفونت‌های دستگاه ادراری
• پیشگیری از سرطان
• بهبود اختلالات گوارشی
• مفید برای کاهش تب

انواع گیاهان عسل‌زا در ایران

تحقیقات فراوانی نشان داده است که نوع گیاهی که زنبورها از آن شهد جمع‌آوری می‌کنند، تأثیر چشمگیری بر خصوصیات فیزیکی و شیمیایی عسل دارد. این عسل‌ها ویژگی‌های منحصربه‌فردی را از گیاه اصلی خود به دست می‌آورند. در ایران، طیف گسترده‌ای از گیاهان به عنوان منابع اصلی شهد برای زنبورها در تولید عسل استفاده می‌شوند.

برخی از مهم‌ترین گیاهان عسل‌زا در ایران عبارتند از:

• یونجه‌ها: از جمله یونجه باغی و معمولی.
• شبدرها: مثل شبدر سفید، قرمز و شیرین.
• گیاهان وحشی: نظیر آویشن، گون، گرز، کنگر، قاصدک، تلخه و کاکوتی.
• سایر گیاهان: اسپرس، آفتابگردان، گشنیز، ریحان، نعناع، تمشک، مرکبات، سیب، گلابی، بادام، سویا، پنبه، کنار، سیاه‌دانه، مریم‌گلی و انگور.

سخن پایانی

آشنایی با انواع مختلف عسل و تفاوت‌های آن‌ها به ما این امکان را می‌دهد تا بهترین نوع عسل را بر اساس نیازها و خواص درمانی آن انتخاب کنیم. هر عسلی، چه تک گل و چه چند گل، با توجه به منبع شهد و منطقه تولید، ویژگی‌های منحصر به فردی خود را دارد که می‌تواند به بهبود سلامتی و درمان بیماری‌ها کمک کند. با دقت در خرید و شناخت عسل‌های طبیعی و باکیفیت، می‌توان از فواید بی‌نظیر این ماده غذایی ارزشمند بهره‌مند شد. همچنین توصیه می‌شود که قبل از مصرف هر نوع عسل، به ویژه اگر بیماری خاصی دارید، حتماً با پزشک خود مشورت کنید تا از تاثیرات مثبت این محصول طبیعی به بهترین نحو استفاده کنید.

منابع: +