آیا عسل طبیعی شکرک میزند؟ علت شکرک عسل چیست؟

عسل طبیعی یک محلول فوق اشباع از دو قند گلوکز و فروکتوز است. خروج برخی از قندهای موجود در محلول فوق اشباع از محلول، یک فرآیند طبیعی است. عسل های خام به دلیل گلوکز شکرک می زنند.

• تکه‌های متبلور موجود در عسل خام، بستری عالی برای شکرک زدن عسل ایجاد می کند.
• رطوبت پایین در عسل به جلوگیری از تخمیر شدن کمک می کند، اما همچنین باعث تبلور آسان تر می شود.
• شهد گل‌های مختلف از نظر نسبت گلوکز به فروکتوز متفاوت است و می‌تواند بر سرعت تبلور تأثیر بگذارد.
• هنگامی که عسل متبلور می شود، ضخیم تر می شود (اگر کریستال های ریز تشکیل شود) و با تشکیل کریستال های بیشتر کدر شده و به عسل سیاه تبدیل می شود.

برخی از کریستالیزاسیون ها منجر به یک بافت قندی درشت شده و برخی به بافت خامه ای تبدیل می شود. شما نمی توانید از شکرک زدن عسل جلوگیری کنید، اما می توانید با نگه داشتن عسل خود در یک مکان گرم نزدیک اجاق گاز، شکرک زدن آن را به تاخیر بیندازید.

شکرک زدن عسل طبیعی چه معنایی دارد؟

ماجرای اصلی شکرک زدن عسل طبیعی از این قرار است که وقتی زنبور شهد گیاهان را جمع‌آوری می‌کند، با بزاق دهان خود و آنزیم‌هایی که به آن اضافه می‌کند شهد را غلیظ می‌کند. سپس آنزیم‌هایی که زنبور به شهد اضافه می‌کند باعث می شود که قند‌هایی مثل ساکارز که انحلال پذیری کمی در آب دارند به فروکتوز و گلوکز که انحلال پذیری بیشتری در آب دارند تبدیل شود.

این کار باعث می‌شود که زنبور‌ها غذای کم حجم‌تر اما مقوی‌تری داشته باشند. در نتیجه محصول نهایی یک محلول بسیار اشباع از قند است که به آن عسل می‌گویند. حالا عسل که یک محلول فوق اشباع است اگر شرایط محیطی مساعدی داشته باشد، سریعا شکرک میزند.  شکرک زدن عسل، به شکل دانه های کریستالی شکلی ظاهر می شود که مانند خاک رس است. به همین دلیل برخی از افراد به آن رس عسل نیز می گویند.

علت شکرک زدن عسل طبیعی چیست؟

وقتی عسل شکرک زده را مشاهده نمایید، با کمی دقت خواهید دید که دانه های شکرک بسیار ریز هستند، به قدری که هنگام خوردن عسل، دانه های شکرک در دهان حس نمی شوند. شرایط محیطی که در بالا ذکر کردیم عواملی هستند که بر شکرک زدن عسل طبیعی موثر واقع می شوند. در ادامه برخی از این موارد را بررسی میکنیم.

رطوبت از علت های شکرک زدن عسل طبیعی

اگر رطوبت موجود در عسل افزایش یابد یا عسل در محیطی مرطوب قرار بگیرد، شما با عسل شکرک زده مواجه خواهید شد. آنچه باعث می شود، رطوبت به شکرک زدن عسل بیانجامد؛ گلوکز موجود در عسل است. رابطه بین آب و گلوکز یک رابطه مستقیم می باشد؛ به همین خاطر با افزایش رطوبت عسل، گلوکز نیز افزایش یافته و عسل شکرک زده ایجاد می شود.

دما از دلایل مهم شکرک زدن عسل طبیعی

یکی دیگر از عوامل مهم بر شکرک زدن عسل طبیعی، کاهش دما است. وقتی عسل در دمایی پایین تر (کمتر از ۱۴ درجه سانتی گراد) قرار بگیرد؛ شکرک می زند. اگر توجه داشته باشید، هنگام خریداری عسل، فروشندگان توصیه می کنند عسل را درون یخچال نگهداری نکنید. دقیقا به دلیل اینکه درون یخچال با عسل شکرک زده مواجه نشوید. یکی از دلایلی که عسل در فروشگاه شکرک نمی زند نیز همین موضوع است.

نوع گیاه از عوامل موثر بر شکرک زدن عسل

نوع گیاهی که زنبور از آن تغذیه می‌کند نیز در شکرک زدن عسل موثر است. همانطور که اشاره شد هر چه گلوکز بیشتر باشد احتمال رس بستن عسل بیشتر است. این در حالی است که گلوکز موجود در گیاهان مختلف متفاوت است. یکی از علل تفاوت عسل بهاره و پاییزه نیز همین موضوع است که به دلیل گیاهان متفاوت در هر فصل، خواص و ویژگی های عسل ها نیز متفاوت می باشد.

مواد خارجی معلق در عسل موثر بر شکرک زدن

اگر عسلی خام خریداری کنید که حرارت ندیده و مواد خارجی مثل: گرده کل، موم، اجساد زنبور های مرده و غیره از آن جدا نشده باشد؛ این مواد به صورت هسته ای معلق در عسل، فرایند شکرک زدن را تسریع کرده و باعث می شود در مدت زمان کمی، عسل شکرک زده ایجاد گردد. پس در این قسمت متوجه شدید که عسل طبیعی نیز شکرک میزند و این موضوع کاملا طبیعی است. در ادامه بیشتر به این موضوع خواهیم پرداخت.

آیا عسل طبیعی شکرک می‌زند؟

در این بخش به صراحت می توان به این سوال پاسخ داد که بله عسل طبیعی نیز شکرک میزند و عوامل زیادی نیز بر این موضوع موثر هستند. پس نمی توان شکرک زدن عسل را معیار مناسبی برای تشخیص عسل طبیعی از مصنوعی قرار دارد. زیرا اگر نسبت به انواع عسل شناخت کافی نداشته باشید، نمی توانید براحتی تفاوت آن ها را مشاهده کنید.

خوردن عسل شکرک زده خوبه یا نه؟

شکرک تاثیر زیادی در تغییر خواص عسل طبیعی ندارد و حتی در برخی مواقع می تواند مفید باشد. البته حتی زیاده روی در میل کردن عسل می تواند ضررهای زیادی داشته باشد. خوردن عسل شکرک‌زده، برای کودکان زیر یک سال مضر است و حتما پیش از مصرف آن باید به نکات زیر توجه کنید:

• شکرک زدن عسل طبیعی کوهستان یا کریستالیزه شدن، مقدار قند عسل را کاهش نمی‌دهد؛ بنابراین نباید در مصرف آن زیاده‌روی کرد.
• عسل کریستالیزه‌ شده، عسل را مقداری سفت تر می کند؛ بنابراین مصرف آن ممکن است هنگام جویدن و بلعیدن سخت باشد. اگر دچار مشکل در گلو و معده خود هستید به این موضوع توجه کنید.
• ممکن است رنگ ‌و ‌بوی عسل کریستالیزه ‌شده با عسل معمولی کمی فرق کند و اشتها آور نباشد.

فواید عسل شکرک زده

خوردن عسل شکرک زده، می‌تواند بسیار مفید باشد؛ برای مثال، عسل شکرک زده برای درمان و بهبود زخم‌ها بسیار مفید است. عسل به‌ دلیل خاصیت ضد عفونی، نه ‌تنها زخم‌ها را خیلی سریع بهبود می‌دهد؛ بلکه قوای جسمی را افزایش داده و سیستم ایمنی را قوی می‌کند. برخی دیگر از خواص عسل شکرک زده، عبارتند از ضد سرطان بودن، ضد لختگی خون، جلوگیری از ایجاد آسم، ضد افسردگی، کمک به سلامت قلب و جوان‌کنندگی پوست.

عسل شکرک زده را چکار کنیم؟

اگر به مصرف عسل شکرک زده علاقه ندارید و به دنبال راه حل هایی هستید که آن را به حالت سابق برگردانید، بهترین شیوه آن است که ظرف عسل در یک ظرف آب گرم با دمای ۴۰ درجه سانتی‌گراد قرار داده و زمانی که بخش زیادی از عسل به حالت مایع در آمد عسل را خارج کنید تا بقیه آن با همان گرمای عسل داخل ذوب شود. توجه کنید که حرارت زیادی به عسل داده نشود زیرا مصرف عسل حرارت دیده بسیار مضر است.

شکرک عسل تقلبی چه شکلی است؟

علت شکرک زدن عسل طبیعی یک فرایند کاملا طبیعی است؛ اما برای عسل تقلبی شرایط متفاوتی صادق است. اغلب عسل‌های تقلبی حاوی مقادیر زیادی قندهای مصنوعی هستند و نه فروکتوز و گلوکز طبیعی؛ بنابراین بیشتر شبیه شربت با ترکیبات شیمیایی ساختگی هستند. حال آنکه عسل طبیعی فرایند کریستالیزه شدنش به طور طبیعی صورت می‌گیرد به خاطر وجود قندهای طبیعی آن است. برای تشخیص شکرک عسل تقلبی می توانید آن را به آزمایشگاه ببرید. البته این کار هزینه زیادی در پی خواهد داشت. بنابراین بهترین روش خرید عسل طبیعی از یک منبع معتبر است.

سوالات متداول

چرا عسل طبیعی شکرک میزند یا رس می بندد؟

عسل طبیعی از 80 درصد ترکیب قندهای مختلف تشکیل شده است. (این درصد میتواند مقداری بیشتر یا کمتر باشد). رس یا شکرک زدن یکی از ویژگی های هر ماده اشباع از قند است.

آیا عسل طبیعی در یخچال شکرک میزند؟

عسل مجموعا رس (شکرک) میزند اما قرار دادن عسل در یخچال باعث سفت شدن آن خواهد شد و ضرورتا باعث تسریع رس بستن نمیشود..

آیا از طریق بافت شکرک می توان تشخیص داد عسل طبیعی است؟

سفت یا نرم بود شکرک اصلا نمی تواند معیار تشخیص طبیعی بودن است و نوع بافت شکرک به ترکیبات قندی شهد گیاهان، رطوبت منطقه تولید و عسل ، شرایط نگهداری عسل و… بستگی دارد.

آیا شکرک زدن عسل نشان دهنده تقلبی بودن آن است؟

شکرک زدن یا تبلور عسل یک پدیده طبیعی است. عسل شکرک زده یا کریستالیزه لزوماً تقلبی یا فاسد نیست. عسل به دلایل متعددی می‌تواند شکرک بزند که نسبت فروکتوز به گلوکز اولین آن است.